اهداف پنهان نشست منامه | ترویج گفتمان «مذاکره» به جای «دیپلماسی مقاومت»

خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: تا کنون نشست‌های متعددی از سوی حاکمان عربی با مدیریت آمریکا برای حل مشکلات خاورمیانه به ویژه حل مسأله فلسطین برگزار شده است. با آنکه موضوع جنگ سوریه و یمن در صدر اخبار سال‌ها و ماه‌های اخیر منطقه است با این حال موضوع فلسطین همچنان داغ و مورد توجه مقامات آمریکایی ـ اسرائیلی است.

نشست منامه که به تازگی برگزار شد، آغازی برای پایان دادن به مسأله فلسطین در پوشش طرح موسوم به معامله قرن است. تمرکز نشست منامه در وهله نخست، بر بعد اقتصادی معامله قرن است زیرا تجربه پنج دهه حمله نظامی به ملت فلسطین نشان داد که گزینه نظامی، راهکار مناسبی برای پایان دادن به مسأله فلسطین نیست.

با آنکه اسرائیل توانسته دامنه جغرافیایی سیطره خود بر مناطق مختلف فلسطین راافزایش دهد اما آنچه که برای رژیم صهیونیستی اهمیت دارد، به رسمیت شناخته شدن قدس شریف به عنوان پایتخت اسرائیل و نیز پذیرش حاکمیت این رژیم جعلی بر بلندی‌های جولان است زیرا اسرائیل خواهان اتمام همیشگی نزاع‌ با طرف فلسطینی است تا بتواند از موجودیت خویش دفاع کند.

نشست منامه درحالی برگزار خواهد شد که کشورهای عربی به دسته موافقان و مخالفان تبدیل شده‌اند. مصر، اردن، مغرب، عربستان و امارات پیشتر آمادگی خود را برای شرکت در این نشست اعلام کردند. در مقابل لبنان، سوریه، الجزایر و کویت نیز به صراحت تاکید کردند که شرافت و عزّت امت اسلامی را با حضور در این نشست خدشه‌دار نخواهند کرد.

آیا نشست منامه به اهداف خود دست خواهد یافت؟
اکنون که نشست منامه برگزار شده است، این سوال در اذهان شکل می‌گیرد که آیا نشست به ظاهر عربی و با محتوای اسرائیلی، به اهداف خود دست خواهد یافت یا آنکه همانگونه که در عرصه نظامی، شکست سنگینی از سوی فلسطین متوجه رژیم جعلی اسرائیل شد، در عرصه سیاسی و دیپلماسی نیز پیروزی از آن خائنان به امت اسلامی به دست نخواهد آمد؟ برای پاسخ به این سوال بایستی اهداف این کنفرانس را مطمح نظر قرار داد.

1. تلاش اسراتژیک برای پایان دادن به مسأله فلسطین از طریق وساطت و میانجی‌گری برخی کشورهای عربی: از مدت‌ها قبل حاکمان عربی با عادی سازی روابط با اسرائیل و به حاشیه راندن دولت فلسطین در عرصه سیاست، زمینه را برای اجرایی شدن معامله قرن فراهم ساختند. از مدت‌ها قبل، خاندان آل‌سعود، آل‌خلیفه و آل‌نهیان، با انجام مذاکرات طولانی مدت و برقراری روابط پنهانی با اسرائیل، آمادگی خود را برای پایان دادن به مسأله فلسطین و برقراری روابط با رژیم جعلی اسرائیل اعلام کرده بودند.

حاکمان خائن عربی در تلاش هستند تا با پیمودن مسیری استراتژیک که از سوی اسرائیل ترسیم شده است، دولت مشروع و قانونی فلسطین را به عنوان عضوی تاثیرگذار و عنصری کلیدی در تصمیم‌گیری‌های کلان برای ملت فلسطین به حاشیه رانده و با تضعیف دولت منتخب فلسطین، اینگونه القا کند که راهکار حل مسأله فلسطین نه در درون سرزمین‌های اشغالی بلکه در بیرون از آن و با کمک و مساعدت کشورهایی نظیر مصر، عربستان، بحرین، امارات و ... است.

2. نهادینه سازی گفتمان «حتمیّت شکل‌گیری حکومت اسرائیل»: حاضران در نشست اقتصادی منامه، به دنبال آن هستند که اسرائیل را به عنوان کشوری مستقل، دارای تعاملات سیاسی با کشورهای همجوار مانند اردن و مصر، به رسمیت بشناسند. این هدف در حقیقت به معنای آن است که نیم قرن مقاومت ملّت فلسطین در برابر رژیم جعلی اسرائیل، بی‌ثمر بوده و هزینه سازش به مراتب کمتر از هزینه مقاومت است.

نشست منامه به ظاهر نشستی اقتصادی است اما هدفش عادی سازی روابط فرهنگی و تغییر در نگرش و باورهای ملت فلسطین است. اگر این فکر به ملت فلسطین القا شود که شکل‌گیری دولت مستقل اسرائیل امری حتمی است و حاکمان عربی منطقه با اسرائیل به مثابه یک دولت قانونی برخورد می‌کنند، طبیعتا ارزش‌های فرهنگی و اعتقادی ملت فلسطین نظیر مقاومت و ایستادگی نیز دستخوش تغییر و تحول می‌شود.

3. ایجاد جبهه منسجم برای فشار سیاسی به جامعه بین‌المللی مبنی بر پذیرش حقانیت رژیم صهیونیستی برای برپایی دولت و حکومت: در تمام سال‌های اختلاف و نزاع میان اسرائیل و فلسطین، مقامات رژیم صهیونیستی از هیچ کوششی برای ایجاد اجماع جهانی در به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان یک حکومت مستقل فروگذار نکردند اما این تلاش‌ها راه به جایی نبرد. نشست منامه در پوشش نشست اقتصادی، به دنبال ایجاد اجماع جهانی است.

اسرائیل در فاز نخست طرح معامله قرن، با دست گذاشتن بر روی نقطه اقتصادی تاکید کرده است که مبلغ 86 میلیون دلار میان ساکنان نوار غزه، کرانه باختری و مردم اردن و مصر توزیع خواهد شد. این مبلغ در حقیقت پرداخت حق السکوت به مقامات فلسطینی برای پذیرش استقلال حاکمیت اسرائیل در مناطق اشغالی از یک سو و همراهی اردن و مصر برای برقراری علنی روابط با رژیم جعلی صهیونیستی از سوی دیگر است.

نشست منامه با پرداخت این مبلغ به ملت فلسطین به دنبال شست‌وشوی مغزی جوانان فلسطینی است. پیام حاضران در نشست منامه  به جوانان فلسطینی آن است که «اسرائیل خواهان دوستی و پایان دادن به اختلاف‌ها است. اگر تا کنون پیشرفت و توسعه‌ فلسطین به تاخیر افتاد، تنها به دلیل اشتباهات و اصرار مقامات فلسطینی بر گزینه مقاومت است. با مذاکره و سازش و به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر سرزمین‌های اشغالی، اقتصادی شکوفا و زندگی مرفّه در انتظار تمامی جوانان فلسطینی است.»

4. ایجاد کارگروه فشار اقتصادی برای عملیاتی ساختن بعد سیاسی: مثلث شوم آمریکا، اسرائیل و عربستان، فشار حداکثری اقتصادی بر ملّت فلسطین به همراه ارائه راهکار اقتصادی را در دستور کار قرار داده‌اند. در حقیقت کشورهای حاضر در نشست منامه، همزمان با تحریم و تشدید فشارهای اقتصادی، راه‌حل اقتصادی را در پیش روی ملت فلسطین می‌گذارند تا قدرت محاسبات آنان را دستخوش انحراف کنند.

رسانه‌ها با پوشش پیاپی خبر کمک 86 میلیارد دلاری نشست منامه به فلسطین، این وعده را به مردم فلسطین می‌دهند که اگر به طرح معامله قرن پایبند باشند، در شرایط بغرنج اقتصادی، سطح معیشت آنان بهبود یافته و از زیر فشارهای اقتصادی رهایی می‌یابند. ایجاد دوگانگی فشار اقتصادی ـ شکوفایی اقتصادی، راهکاری برای ایجاد شکاف داخلی در گروه‌های داخلی فلسطین و از بین بردن انسجام و وحدت موضع ملت فلسطین است.

5. فراموشی مسأله فلسطین از اذهان کشورهای عربی: مسأله فلسطین ریشه در هویت تاریخی ملت‌های عربی و امت اسلامی دارد. نگاه امت اسلامی به آرمان‌های فلسطین نه از دریچه آرمان‌های سرزمینی بلکه از زاویه هویت تاریخی، اجتماعی، دینی یک امت بوده است. نشست منامه به دنبال آن است تا برای همیشه فلسطین را از یاد و خاطره کشورهای عربی ـ اسلامی بزداید تا در بلندمدت و با روی کار آمدن نسل جدید، ارزش‌هایی نظیر مقاومت، ایستادگی در برابر مزدوران اسرائیلی، جانفشانی و شهادت در راه ارزش‌های والای اسلامی و دینی برای همیشه به دست فراموشی سپرده شود.

6. ایجاد اختلاف در میان نیروهای مقاومت: اسرائیل بیش از هرچیزی بر موجودیت خود نگران است. رشد سریع و حیرت‌انگیز گروه‌های مقاومت در بعد نظامی، تقویت بنیه دفاعی گردان‌های جهادی فلسطینی با ساختن موشک‌های دقیق نقطه‌زن، موازنه قدرت در منطقه را به سود مقاومت فلسطین تغییر داده است. اسرائیل که تا چندی پیش خود را قدرت برتر منطقه می‌دانست، اکنون از ترس موشک‌های مقاومت خواب به چشمانش ندارد.

در بازه زمانی 10ساله، قدرت بازدارندگی گردان‌های مقاومت فلسطینی تا حدی افزایش داشته که رژیم صهیونیستی جرأت حمله همه جانبه به فلسطین را از سر خود بیرون کرده است. اسرائیل که تا چندی قبل به هر بهانه‌ای، نوار غزه را مورد حمله قرار می‌داد، اکنون از ترس موشک‌های مقاومت، مذاکره را بر حمله نظامی ترجیح می‌دهد. ایستادگی محور مقاومت سبب شده تا گزینه نظامی برای همیشه از روی میز برداشته شود. حاضران در نشست منامه به دنبال آنند که با خلع سلاح کردن مقاومت، امنیت اسرائیل را تضمین کنند و این خواب آشفته‌ای است که هیچگاه تعبیر نخواهد شد.

7.تبدیل راهکار حل دو دولت به دولت مرکزی اسرائیل در بلند مدت: رژیم صهیونیستی با آنکه سخن از التزام به راهکار تشکیل دو دولت یعنی دولت اسرائیل و دولت فلسطین به میان می‌آورد اما در واقع به دنبال آن است تا با استحکام پایه‌های حکومت خود و به رسمیت شناخته شدن دولت اسرائیل از سوی جامعه جهانی، وارد فاز بعدی عملیات سیاسی یعنی سیطره بر تمامی فلسطین شود.

در شرایط کنونی و با توجه به آنکه مخالفت‌های بیشماری از سوی جریان‌ها، گروه‌ها، نهادها‌ و شخصیت‌های منطقه‌ای و جهانی با سیاست‌های اسرائیل صورت گرفته است، بهترین شیوه برای مقامات اسرائیلی آن است که خود را به عنوان یک دولت به رسمیت شناخته شده، به جهانیان معرّفی کنند. اندک زمانی پس از آنکه اسرائیل به عنوان یک دولت رسمی مورد پذیرش افکار عمومی جهانی قرار گرفت، فاز دوم عملیات سیاسی آغاز و اسرائیل تمام تلاش خود را برای سیطره بر تمامی فلسطین و نابودی دولت قانونی آن به کار خواهد گرفت.

اسرائیل هیچگاه اجازه نخواهد داد که یک دولت قانونی منتخب مردم فلسطین در همسایگی‌اش ایجاد شود. تجربه مقاومت بیش از نیم قرن ملت فلسطین به مقامات اسرائیلی آموخته است که اگر به تشکیل دولت دموکراتیک فلسطین تن در دهند، باید با کابوس نابودی شب‌ها را به صبح برسانند از این رو اسرائیل در ابتدا حاضر به پذیرش طرح دو دولت خواهد شد تا بتوانند مقبولیت و مشروعیت جهانی را به دست آورد و سپس برای نابودی دولت دموکراتیک فلسطین اقدام خواهد کرد.

مقاومت؛ تنها گزینه قطعی ملت فلسطین
نشست منامه تا چند روز دیگر با اهداف اقتصادی آغاز به کار خواهد کرد تا از این رهگذر به راهکار سیاسی برای حل مسأله فلسطین بینجامد. مسأله پذیرش قدس به عنوان پایتخت اسرائیل، حل موضوع آوارگان فلسطینی، به رسمیت شناختن دولت اسرائیل از سوی مقامات و مردم فلسطین، آغازی است برای زیاده‌ خواهی‌های بعدی رژیم صهیونیستی.

مقامات اسرائیلی هیچگاه به حد اندکی بسنده نخواهند کرد. آنان با در پیش گرفتن سیاست هویج و چماق، از سویی حاضر به مصالحه شده و از سوی دیگر دامنه تهدیدات و زیاده‌ خواهی خود را افزایش می‌دهند. اگر ملت فلسطین و گروه‌های جهادی از حق خود عقب نشینی کنند، باید تا به انتها تسلیم زیاده‌خواهی‌های اسرائیل شوند اما اگر مقاومت کنند، پیروز قطعی این میدان خواهند بود.

آمریکا و اسرائیل با نشست منامه خواستار تبدیل نزاع عربی ـ اسرائیلی به نزاع عربی ـ عربی است. نشست منامه به ظاهر راهکاری است برای پایان دادن به اختلاف‌ها و دستیابی به صلح پایدار در منطقه اما در بطن خود فتنه‌انگیزی و تشدید اختلافات را به همراه دارد. استکبار جهانی با افزایش دشمنی‌ها و اختلاف در کشورهای عربی، از مسأله فلسطین به عنوان ابزاری برای ایجاد دشمنی میان امت اسلامی بهره برداری می‌کند. ایجاد جنگ‌های داخلی بهترین راه برای فروش سلاح و کسب درآمد برای استکبار جهانی است.

آمریکا و اسرائیل با تقسیم کشورهای عربی به مدافعان فلسطین و مقاومت و مخالفان مقاومت، منطقه را به سوی جنگ‌های فرسایشی سوق می‌دهند. اتحاد امت اسلامی بزرگترین ترس و هراس دشمن اسرائیلی است. تا دیروز دوگانه شیعه ـ سنی را به راه انداختند تا منطقه را در آتش جنگ بسوزانند و امروز به دنبال دوگانه عربی ـ عربی تا حلقه اتحاد روز به روز تنگ‌تر شده و دامنه اختلافات افزایش یابد. بی‌شک برنده این اختلافات کسی جز آمریکا و اسرائیل نیست. آمریکا با فروش سلاح، ثروت اندوزی کرده و اسرائیل نیز با دمیدن در آتش جنگ و اختلاف، موجودیت خود را بیش از پیش تثبیت می‌کند.

امت اسلامی باید بداند که دشمن اصلی جهان اسلام، اسرائیل است. مشارکت حاکمان عربی در نشست منامه، نه تنها خیانت به آرمان‌های فلسطین، بلکه خیانت به تمامی امت اسلامی است. هرگونه سازش، تسلیم، مذاکره، مصالحه و عادی سازی روابط با اسرائیل، به تشدید بحران‌ها در منطقه منجر خواهد شد. دستیابی به صلح پایدار در منطقه از نسخه آمریکایی ـ اسرائیلی محال است. بنابر شهادت تاریخ، آمریکایی‌ها در هر مسأله‌ای که دخالت کردند، به تشدید بحران‌ها منتهی شده است. راهکار امروز پایان دادن به مشکلات جهان اسلام، در بازگشت به آموزه‌های اسلامی، مقاومت در برابر دشمنان، تمسّک به حبل الله یعنی وحدت و اتحاد است تنها اینگونه است که به فردایی روشن در خاورمیانه می‌توان امیدوار بود.

محمد رایجی پژوهشگر مسائل جهان اسلام